صدا و سیما بهعنوان رسانه ملی و البته تاثیرگذارترین رسانه در کشورمان، چه
نقشی در پیشرفت و ارتقای فوتبال دارد؟ خارج از حواشی فوتبال که این روزها،
مورد توجه بیش از حد رسانه ملی قرار گرفته، نقش موثر و مفید این رسانه در
فوتبال چیست؟
اگر به ماهها و روزهای گذشته بازگردیم، بحث حق پخش
تلویزیونی سوژه داغ فوتبال بود که با مقاومت حساب شده فدراسیون فوتبال برای
بالا بردن حق پخش، دوربینهای صدا و سیما چند هفتهای حق حضور در
ورزشگاهها را پیدا نکردند. هر چند برخیها معتقد بودند که فدراسیون فوتبال
برای خارج شدن از زیر فشارها موضوع راه ندادن دوربینها به ورزشگاهها را
پیش کشید اما واقعیت این است که صدا و سیما هیچگاه حق واقعی فوتبال را
پرداخت نکرده و در طول سالهای گذشته، همیشه کمترین میزان حق پخش را پرداخت
کرده است.
پرداخت واقعی حق پخش توسط صدا و سیما قطعا میتوانست و
میتواند، تاثیر بسزایی در پیشرفت فوتبال داشته باشد و باشگاهها را از
گرفتاریهای مالی نجات دهد. حق پخش از موضوعات پذیرفته شده در فوتبال اروپا
و کشورهای پیشرفته در زمینه فوتبال است و درصد زیادی از هزینههای فوتبال
را حق پخش تامین میکند و چارچوب و قوانین مدون و کاملی در این خصوص وجود
دارد که متاسفانه این موضوع در فوتبال ما و با مقاومت صدا و سیما هنوز حتی
به صورت آماتور هم اجرا نمیشود.
صدا و سیما با مقاومتی که از خود
در برابر پرداخت واقعی حق پخش تاکنون نشان داده، نه تنها کمکی به پیشرفت و
ارتقای فوتبال کشورمان نکرده است، بلکه در طول سالهای گذشته همواره از این
موضوع سود برده و به جای تولید برنامههای با هزینههای بسیار سنگین، با
مسابقات فوتبال و برنامههای جانبی آن مخاطبان بیشتری را نیز جذب کرده است.
با نگاهی به میزان مخاطبان برنامههایی همچون نود، ورزش از نگاه دو، ورزش و
مردم و در یکی دو سال اخیر برنامههای مختلف شبکه ورزش به واقعیت این
موضوع خواهیم رسید.
خدمتی که فوتبال در سطح باشگاهی به صدا و سیما
کرده است، این سازمان به هیچ وجه در قبال فوتبال انجام نداده است و هنوز هم
بحثهای جدی وجود دارد. حال با تعطیلی بازیهای لیگ و شروع مهمترین
رقابتهای قاره کهن، فوتبال ملی در خدمت صدا و سیما است تا این سازمان با
بهرهگیری از مخاطبان بیشمار این مسابقات، دوباره در جهت منافع خود گام
بردارد.
حداقل این انتظار از سازمان صدا و سیما وجود دارد که در
روزهای برگزاری مسابقات، با برنامههای پرمحتوا و حساب شده و البته با
هزینه کردن بیشتر، مخاطبان بیشمار فوتبال ملی را بیشتر از گذشته جذب کند و
در جهت ارتقای دانش مردم نسبت به فوتبال گام بردارد و البته کمک حال تیم
ملی در این رقابتها باشد.
متاسفانه با وجود منافعی که صدا و سیما
از این مسابقات و به طور کلی از فوتبال میبرد، شاهد آن هستیم که این
سازمان همچنان با تولید برنامههای بیمحتوا و کم ارزش بهترین زمانهایی را
که میتوان در جهت ارتقا و پیشرفت فوتبال از آن استفاده کرد، به سرگرمی
تبدیل کرده و به جای پرداختن تخصصی به مسابقات جام ملتهای 2015 آسیا
برنامههایی با کمترین هزینه و سطح پایین وقت مخاطبان را پر میکنند.
برنامههایی
که حاضر نیستند در آن از کارشناسان متخصص این رشته برای آنالیز مسابقات
استفاده کنند و حتی در سپردن تریبون صدا و سیما به متخصصان این رشته بدون
پرداخت هزینهای خساست به خرج میدهند.
با نگاهی به آنچه که درباره
ارتباط صدا و سیما و فوتبال در کشورهای پیشرفته و اروپایی رخ میدهد، با
آنچه که در ایران اتفاق میافتد، میتوان درک کرد که نقش صدا و سیما در
ارتقای فوتبال چقدر است. در فوتبال کشورهای اروپایی و حتی کشور همسایه
کشورمان یعنی ترکیه اتفاقی دیگری رخ میدهد. شبکه Tv Lig ترکیه برای
مخاطبانش و کمک به فوتبال این کشور با بهترین مربی این کشور یعنی دنیزلی
قرارداد رسمی امضا میکند و او را بهعنوان کارشناس به برنامه فوتبالی خود
میآورد.
در کشورهای اروپایی تیری آنری با قراردادی سنگین کارشناس
فوتبال شبکه اسکای اسپورت میشود. او در این باره میگوید: «فکر میکنم این
یک قدم منطقی بود. به من این فرصت را میدهد که به بازیها نزدیک باشم و
به مردم کمک کنم فوتبال را بهتر درک کنند.»
شبکه اسکای اسپورت برای
استخدام این بازیکن بهعنوان کارشناس، سالیانه مبلغ 4 میلیون پوند پرداخت
میکند تا برنامهای با کیفیت و در جهت پیشرفت فوتبال و دانش مخاطبانش
ارائه دهد. پیش از آنری، گری نویل هم با قراردادی 2/1 میلیون پوندی به
تلویزیون میرود.
حضور این افراد در شبکههای مختلف کشورهای دیگر در
حالی رخ میدهد که صدا و سیمای کشورمان حتی حاضر نیست تریبون این سازمان
را بدون پرداخت ریالی در اختیار کارشناسان فوتبال قرار دهد و برنامه تخصصی
جام ملتهای 2015 آسیا، با حضور مجریان به پایان میرسد و فوتبال مورد
آنالیز فنی قرار میگیرد که آنها قطعا تخصصی درباره فوتبال ندارند و
آگاهیهایشان درباره فوتبال شاید کمی بیشتر از مخاطبان باشد اما قطعا به
صورت تخصصی نیست.
صدا و سیما با این رویکرد و با این سیاستها نه
تنها موجب رشد فوتبال نشده بلکه با تولید برنامههای صرفا حاشیهای و پخش
برنامههای گزارش محور از اصل ماجرا دور شده است.